ΠΕΝΤΕ (ΣΥΝ ΕΝΑ) ΒΙΒΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΡΑΝΤΙΝΑ-2ο ΜΕΡΟΣ

 

Ενταξει παιδια,το εμπεδωσαμε: μεχρι 2 χιλιομετρα,ουτε εκατοστο παραπανω.Θα κατσουμε στ΄αυγα μας (μην τα σπασουμε μονο,οπως εγω στην προηγουμενη αναρτηση),θα τα κλωσσησουμε και θα περιμενουμε να δουμε τι θα βγει-και ποτε θα βγουμε.Αν μπορουμε,ας κανουμε κι αλλιως.Και για να μην ξεχνιομαστε: από νωρις στο σπιτι,μπας και ξεκοκκινισουμε,οι βαθυκοκκινισμενοι.

Οσο λοιπον κλωσσαμε και μας κλωσσανε,οσο η μοιρα της ανθρωποτητας κλωθεται ερημην της,οσο μενουμε με το στομα ανοιχτο από τη θλιβερη επικαιροτητα και τους πρωταγωνιστες της (ενας απ΄αυτους είναι ολοιδιος,μα ολοιδιος με υαιανα,δεν εχω δει πιο φονικα παγερο βλεμμα σε ανθρωπο),οσο αστερες αποδομουνται και ειδωλα αποκαθηλωνονται,νομιζω πως εχουμε στη διαθεση μας δυο σανιδες σωτηριας: τη μουσικη και το διαβασμα.Ας πιαστουμε απ΄αυτες.

Θα προτεινω εδώ τα αλλα «πεντε (συν ενα) βιβλια για την καραντινα» ως συνεχεια παλιοτερης αναρτησης,βιβλια που εγω προσωπικα ξεχωρισα,μου ανοιξαν τα ματια (σε διαφορους τομεις),με ταξιδεψαν και με πηγαν παρακατω.Οχι μονο σα γνωση αλλα και σαν τροπο γραφης.Το ένα αφορα τη νεοτερη ιστορια αυτης της χωρας αλλα όχι όπως μας τη μαθανε στο σχολειο (κι αυτό είναι το τρομερα ενδιαφερον,ασε που διαβαζοντας το καταλαβαινεις πολλα από αυτά που "παιζονται" στο σημερα).Τα δυο είναι μυθιστορηματα με ιστορικες πινελιες.Ενα είναι «αυτοβιογραφικο» χωρις να είναι (ναι,κι όμως!) και το άλλο διηγημα με αυτοβιογραφικα στοιχεια.Αναμεσα τους κι ένα ιατρικης φυσεως που ομως δεν απευθυνεται απαραιτητως σε γιατρους-για να δουμε,τι κανανε παλια,που δεν ειχανε κλινες ΜΕΘ,αντιικα φαρμακα και θαυματουργα εμβολια αλλα ειχανε χειροτερες πανδημιες?      

Αυτο το ιατρικο αποφασισα την τελευταια στιγμη να το βαλω,γι΄αυτο λεω "πεντε συν ενα".

Μας κανουν εξι λοιπον,και παμε:

1)      ΙΣΤΟΡΙΑ (ΚΩΜΙΚΟΤΡΑΓΙΚΗ) ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ-     ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΑΦΑΗΛΙΔΗΣ

Ο Βασίλης Ραφαηλίδης κόμπαζε...ότι επιθυμεί, για τον εαυτό του,το ανύπαρκτο επάγγελμα του αναγνώστη.Η "κωμικοτραγική" ιστορία του είναι μια ιστορία, αλλιώτικη,που της αξίζει να διαβαστεί και τώρα (αν και κυκλοφόρησε σαν βιβλίο το 1993,χρονιά που δεν είχαν βγει περίεργα "επαγγέλματα" τα οποία τα χρησιμοποιούν δικηγόροι για να γράψουν τις ιστορίες τους).Η ταινία στο στομάχι, και η ταινία στο μυαλό. Λόγος που αν δεν έχει αναγνωσθεί προλαβαίνει να διαβασθεί,τώρα (χρόνους πολλούς μετά...). Άλλωστε άνθρωπος του κινηματογράφου ήταν,και οι ιστορίες,κάποτε,γράφονται σε ταινία...

2)      ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΧΕΛΙΔΟΝΑΣ-ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΧΑΡΙΤΟΠΟΥΛΟΣ

Οταν το ειχα πρωτοδιαβασει,πριν πολλα χρονια,δεν ειχα ιδεα ουτε τι εγινε στον ελληνικο εμφυλιο ουτε ποιοι μαχονταν ποιους ουτε τι ηταν το ανταρτικο (ζητηματα που εξηγει υπεροχα και σκαμπροζικα το πρωτο βιβλιο.) Προφανως τιποτα δε μου ειχε μεινει από τα μαθηματα του σχολειου,κι ισως καλυτερα.Τα Παιδια της Χελιδονας ζουν ακριβως σε εκεινην την εποχη και βασικα τα λατρεψα για τον τροπο που είναι γραμμενα.Την εποχη του εμφυλιου,εξι αδελφια που αναζητουν μια καλυτερη τυχη φευγουν από το χωριο τους,τη Χελιδονα,και κατεβαινουν στην πολη.Οι μισοι μπαινουν στο ανταρτικο,οι υπολοιποι κοιταζουν να βολευτουν όπως μπορουν και να στησουν τις ζωες τους.Τα ιδια περιστατικα περιγραφονται ξεχωριστα από τον καθενα τους-κι ετσι βλεπεις τα γεγονοτα,όχι μονο τα ιστορικα αλλα και της προσωπικης ζωης τους,ειδωμενα από διαφορετικες σκοπιες,δοσμενα με τον ξεχωριστο τροπο σκεψης του καθενος,με τα δικα του επιχειρηματα,από το δικο του πρισμα.Φοβερο αυτό που εκανε ο Χαριτοπουλος,επλασε εξι διαφορετικους χαρακτηρες, «μπηκε» μεσα τους και εγινε ο καθενας από αυτους-κι ετσι διηγηθηκε μια ιστορια όπως την αντιληφθηκαν οι πρωταγωνιστες της,ο καθεις ξεχωριστα.Ευρηματικοτατο!Φοβερο το σημειο που αντιλαμβανεσαι,μεσα από τη διηγηση της μεγαλης αδελφης,τι πραγματικα συνεβαινε αναμεσα σ΄εκεινη και τον εναν αδελφο της,που στη δικη του διηγηση την παρουσιαζει αγνωμονα και αχαριστη- αλλα ελα που αλλιως ηταν τα πραγματα..."Both sides of story" που λεει κι ο γνωστος στιχος,μονο που εδω δεν ειναι both,ειναι many sides,μιας ιστοριας που γραφτηκε με αιμα.

3)      Ο ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ-ΖΗΝΑ ΚΟΥΤΣΕΛΙΝΗ

Τη Ζηνα την Κουτσελινη τη γνωριζα από τη δουλεια μου ως ρεπορτερ του καλλιτεχνικου-ολοι τη γνωριζαμε.Και ολοι την τρεμαμε.Ακομη κι οσοι δε δουλευαμε μαζι της.                  

Δε συνυπαρξαμε ποτε,ημασταν σε διαφορετικα,ανταγωνιστικα καναλια.

Για χρονια ειχε τη φημη της σκληρης,της αδιαλλακτης,της φωνακλους,της απαιτητικης.Μετα,ξαφνικα,εξαφανιστηκε από προσωπου γης-κι υστερα μαθαμε ότι εγινε μαμα.Και αλλαξε.Ετσι λενε.Κι επεστρεψε στο χωρο αλλιωτικη.Κι εγινε από αρχισυντακτρια παρουσιαστρια.Κι εγραψε κι ένα βιβλιο που το αγορασα με σηκωμενο φρυδι (αλλα το αγορασα) σκεπτομενη ότι «ελα τωρα,τι θα ΄χει να πει η Κουτσελινη συγγραφικα.» Κι όμως,λεει.Κατ΄αρχην λεει πολλα σε εμας τους πρωην και τους νυν του χωρου της τηλεορασης,μιας και η ιστορια που διηγειται ξετυλιγεται ολη μεσα σ΄ένα καναλι.Κατα δευτερον λεει πολλα και για την ιδια γιατι εχει αυτοβιογραφικα στοιχεια,για τα οποια θελει κοτσια να μιλησεις κι εχει μιλησει κι ανοιχτα εκ των υστερων-όπως ο αλκοολισμος για παραδειγμα.Στον Πιο Δυσκολο Δρομο περιγραφει τρομερα ρεαλιστικα την πορεια ανελιξης μιας νεαρης παρουσιαστριας,τον ανταγωνισμο του χωρου,τις ιντριγκες,τις υστεριες,τα βεντετιλικια,τις λυκοφιλιες,τα παρασκηνια,την ανοδο,την πτωση-όλα αυτά που αν εχεις περασει εστω και για λιγο από τηλεοραση τα ξερεις καλα,κι αν δεν εχεις περασει τα φανταζεσαι,γιατι οσο να ΄ναι προκειται για ένα χωρο πολύ,πολύ ελκυστικο.Σε ολους αρεσει να φανταζονται τι γινεται στα γραφεια των εκπομπων και στις συσκεψεις των δημοσιογραφικων ομαδων,κι επειδη οταν διαβασα αυτο το βιβλιο δεν ειχα πολυ καιρο που ειχα παραιτηθει,μου αναψε μεγαλες φωτιες.Και τωρα ακομη,οταν το ξαναπιανω στα χερια μου και του ξαναριχνω ματιες,με πιανει μια νοσταλγια για το χωρο που αφησα πισω-κι η δικη μου εξοδος ηταν ενας δυσκολος δρομος κι ας μην το μετανιωσα ποτε.Και τα γραφει και πολύ ωραια και πιασιαρικα,η ατιμη.Μεγαλη γατα η Κουτσελινη.Και παλια καραβανα.Πολλα από αυτά που αναφερονται σε αυτό το βιβλιο φαινονται γνωριμα-αναρωτιεσαι «Τωρα για ποια παρουσιαστρια μιλαει ρε συ?Ποια «φωτογραφιζει»?Μηπως την ταδε?Κι η μεγαλη σταρ που τελικα βρεθηκε στ΄αζητητα,μηπως εννοει τη δεινα?» Είναι αυτό που λενε,προειδοποιητικα,σε μερικες ταινιες και βιβλια, «οποιαδηποτε ομοιοτητα με προσωπα και γεγονοτα είναι συμπτωματικη».Ειναι οντως,Ζηνα?

4)      ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΚΟΡΤΩ

Ο Κορτω είναι θαρρω από τους σπουδαιοτερους Ελληνες συγγραφεις της εποχης μας κι από τους λιγους που καταφερε να κανει τους προσωπικους του δαιμονες διαβατηριο για την επιτυχια.Αν τους δαμασε δεν ξερω,αυτό το ξερει μονο ο ιδιος,αλλα συμπορευεται μαζι τους τοσα χρονια-και ενιοτε τους κανει και βιβλιο.Ενα εξαιρετικα χαρισματικο ατομο,που όπως τα περισσοτερα-αν όχι όλα-χαρισματικα ατομα όταν δε διοχευτευει στο σωστο καναλι τη δυναμη του μυαλου του,τοτε τη στρεφει εναντιον του.Η γραφη του ειδικα στο Βιβλιο της Κατερινας είναι τοσο αμεση,τοσο απαλλαγμενη από φιοριτουρες και εξωραισμους,που σε καθηλωνει. Στο βιβλιο αυτο ο Αυγουστος Κορτω,κατα κοσμον Πετρος Χατζοπουλος,γινεται η μανα του.Γραφει σε πρωτο προσωπο σα να είναι εκεινη,γινεται ένα μαζι της-κατι που,νομιζω,αν το πιασεις ψυχαναλυτικα,λεει πολλα για τις ιδιαιτεροτητες και τις επιλογες του,που φυσικα δε μας αφορουν μιας και είναι δικες του και δεν ενοχλουν κανεναν.Αφηγειται αυτοβιογραφικα τη ζωη της μαμας του της Κατερινας,που παλεψε απο πολυ νεα με την ψυχικη νοσο ,τοσο γλαφυρα και παραστατικα που κατά τη γνωμη μου είναι ο μονος που θα μπορουσε να συγκριθει με τον Ταχτση.

Ακομη και στις πιο τραγικες στιγμες βαζει μια αμεσοτητα και μια γλαφυροτητα που νομιζεις ότι εισαι εκει και τις ζεις μαζι του-ή μαλλον,μαζι με την Κατερινα,τη γυναικα που λατρεψε και τον λατρεψε.Και το εντυπωσιακο είναι ότι αρχιζει από το τελος.Ανατριχιαστικες οι τελευταιες γραμμες του πρωτου κεφαλαιου: «…Με λενε Κατερινα και πεθανα ακολουθωντας ένα δρομο σκοτεινο,μοναχικο,κατω από το ειδωλο της νυχτας,γιατι ειχα μεσα μου πολλα που δεν αντεχονταν.» Ανατριχιαστικες (αλλα με αλλον τροπο,γλυκο,τρυφερο) οι γραμμες που η Κατερινα περιγραφει την πρωτη νυχτα με το νεογεννητο γιο της (τον Κορτω) αγκαλια: «Μπορει τα χρονια τα κατοπινα να βρεθηκα πολλες φορες στην Κολαση,την τρισχειροτερη απ΄αυτην με την οποια απειλουνε τους αυτοχειρες.Μα,τουλαχιστον,ξερω πώς είναι ο Παραδεισος.Ειναι εκεινο το βραδυ.Ειναι η στιγμη που ο Πετρος αφηνει το βυζι μου,χορτατος πια,κι ανοιγει τα ματια και με κοιτα.» Ο Κορτω με αυτό το βιβλιο συνθετει έναν υμνο στη γυναικα που τον εφερε στη ζωη,ισως ξορκιζει και μερικους δαιμονες-αλλα παντως σιγουρα δινει ρεστα.

5)      ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ-ΠΑΝΟΣ ΣΤ. ΜΑΝΙΑΤΗΣ

Μεγαλωσα με μια μανα Παιδιατρο,που σημαινει ότι από πολύ μικρη ακουγα συνεχεια για συμπτωματα,παιδικες αρρωστιες απλες και λιγοτερο απλες,σιροπια και δοσολογιες αντιβιωσης κι αντιπυρετικων.Νομιζω ότι αυτό το γεγονος διαμορφωσε σε μεγαλο βαθμο το χαρακτηρα μου: πρωτον,με εκανε υπερβολικα προστατευτικη και περιποιητικη ως προς τον οποιονδηποτε παθαινει εστω και μια απλη γρατζουνια.    Με εκανε πολυ ευαισθητη στον πονο των αλλων.Επισης,με εκανε για ένα διαστημα φοβικη με πασης φυσεως νοσους-κατι που παθαινουν κι οι ιδιοι οι γιατροι,λεει,στα πρωτα τους χρονια ως φοιτητες,τοτε που κάθε συμπτωμα που διδασκονται νομιζουν ότι το εχουν κιολας.Η ημιμαθεια είναι χειροτερη της αμαθειας και για να μαθεις Ιατρικη πρεπει να στρωσεις πισινο για πολλα χρονια-πραγμα που δεν ειχα τα κοτσια και την υπομονη να κανω.Ισως ουτε την ικανοτητα,δεν ξερω.Τις φοβιες με τις πασες νοσους τις ξεπερασα (αν και εξακολουθω να φοβαμαι όπως ολοι μας για τις πολυ σοβαρες) αλλα μου εμεινε ένα εντονο ενδιαφερον για την Ιατρικη και ειδικα για το «τι εκαναν παλια,τοτε που δεν ειχαν τα μεσα που εχουν σημερα.» Υπηρχαν αραγε παλια τεστ εγκυμοσυνης?Πώς γινονταν τα χειρουργεια τους περασμενους αιωνες,πώς γινοταν η αναισθησια και η αποστειρωση,πώς ξεγεννουσαν τις επιτοκους οι «παλαιοι»? Αυτά κι αλλα πολλα ερωτηματα μου τα απαντησε αυτό το εξαιρετικο και σχετικα δυσευρετο βιβλιο,κι είναι πραγματικα πολύ ενδιαφερον ειτε ασχολεισαι με το επαγγελμα/λειτουργημα ειτε εχεις απλως…λοξα.Εχει και ιστορικο ενδιαφερον βεβαιως,μιας και σε ταξιδευει σε διαφορες περιοχες της υφηλιου,αναφερεται στις πανδημιες που εχει περασει η ανθρωποτητα (και επιβιωσε και επανηλθε,οπως θα συμβει και τωρα),για τον τροπο που εξελιχθηκε αυτή η «κορωνιδα» των επιστημων-κι ευτυχως χωρις ορολογιες,όρους και…ορρούς.Αρα,ευκολοδιαβαστο για ολους.

 
6)  ΧΟΥΡΕΜ-DEMET ALTINYELEKLIOGLU

Ο Σουλειμαν ο Μεγαλοπρεπης,ηταν η τελευταια σειρα που παρακολουθησα στην τηλεοραση και μαλιστα ανελλιπως-αυτό και τα Μαυρα Μεσανυχτα του τεραστιου,ευφυεστατου Κοκκινοπουλου.Η Χουρεμ λοιπον όπως θα θυμουνται οσοι το εβλεπαν,ηταν η παντοδυναμη Σουλτανα του Σουλειμαν,που με τα τσαλιμια,την ομορφαδα,τα κολπα και τις μηχανορραφιες της καταφερε να κανει τον Οθωμανο Αυτοκρατορα που τον ετρεμε η πλαση ολη,του χεριου της εντελως.Ηταν η πιο ισχυρη γυναικα στο παλατι,αυτή που ολες φοβοντουσαν και ζηλευαν στο χαρεμι-κι ο Σουλτανος που ειχε κατά βαθος μια ευαισθητη ψυχη,την εκανε μουσα του και συζυγο του επισημως.Οχι βεβαια χωρις τιμημα,αφου η ζωη της ολη,όπως περιγραφεται και στο βιβλιο,ηταν γεματη αγωνια,δολοπλοκια και αγχος να μη βρεθει καποια άλλη,επισης καπατσα,και την υποσκελισει στην καρδια και το θρονο του Σουλτανου.Φυσικα υποτιθεται πως τα εκανε όλα για τους γιους της,μιας και στο παλατι ισχυε ο αγραφος νομος ο ενας αρσενικος διαδοχος να ξεκανει τον αλλον (και υπηρχαν πολλοι,μιας και υπηρχαν πολλες παλλακιδες στο χαρεμι) για να παρει το θρονο.Η προσωπικοτητα της μου ειχε τραβηξει το ενδιαφερον και εψαξα παρα πολυ πανω στο ονομα της,διαδικτυακα και οχι μονο.Οι πληροφοριες για τη ζωη της αμετρητες,με πολλες και διαφορετικες εκδοχες,μια εκ των οποιων ειναι και αυτο το βιβλιο-ολες οι εκδοχες παντως συμφωνουν στο οτι ο Σουλειμαν λατρευε αυτη τη γυναικα.Αυτος,ο ισχυρος ηγεμονας,μεταμορφωνοταν μπροστα της σ΄εναν βαθια ερωτευμενο ποιητη που εγραφε αριστουργηματα για τη μουσα του-πολλοι απο τους στιχους που της ειχε γραψει σωζονται μεχρι σημερα,οπως και οι ερωτικες επιστολες της Χουρεμ προς εκεινον.Η συγγραφεας με το δυσκολοπροφερτο επιθετο (που για να το γραψω σωστα εβγαλα τα ματια μου) δινει και μια άλλη διασταση στην προσωπικοτητα της Σουλτανας Χουρεμ: εχοντας πεσει θυμα απαγωγης από τους Ταταρους στα 8 της μολις χρονια,εχοντας δει ολη της την οικογενεια να σκοτωνεται μπροστα της και το χωριο της να καταστρεφεται,η Ρωσιδα Χουρεμ που το πραγματικο της ονομα ηταν Αλεξανδρα Αναστασια Λισοφσκα εμεινε ουσιαστικα χωρις ριζες,χωρις παρελθον,χωρις βαση.Ο,τι ειχε και δεν ειχε μεχρι τα 8 της χαθηκε-κι ορκιστηκε ότι θα κανει ο,τι μπορει ώστε το δικο της ονομα να μην ξεχαστει ποτε.Και το πετυχε.Θες με τα γυναικεια της θελγητρα που συμφωνα με τις ιστορικες αναφορες ηταν ιδιαιτερως «δυνατα»?Θες με την εξυπναδα της?Θες με την τυχη της και τις δολοπλοκιες?Παντως αυτό που ηθελε,το πετυχε.Κι εγινε και σειρα και βιβλιο και θρυλος.

Αυτά είναι λοιπον τα υπολοιπα εξι που εχω να προτεινω,για να κυλησουν ομαλοτερα κι εποικοδομητικοτερα οι μερες του σκληρου κι αμειληκτου καινουριου Lockdown (γιατι,τελειωσε ποτε το παλιο?) Ας ελπισουμε πως θα είναι και το τελευταιο-ε μα,με την Ανοιξη να μπουμπουκιαζει και να γεννιεται εκει εξω,δε μπορει,δε γινεται να μην ειναι.

Ας ελπισουμε οτι θα καταφερουμε,τις ωρες που τα σπιτια ησυχαζουν,οι κουζινες ηρεμουν,τα πλυντηρια προγραμματιζονται για το νυχτερινο τιμολογιο της ΔΕΗ και τα τεκνα αποκοιμιουνται,να μην καταφυγουμε στην ευκολη λυση της μικρης ή της μικροτερης (του κινητου) οθονης αλλα να αγκαλιασουμε και ν΄αγαπησουμε ενα βιβλιο.Ειναι πολυ καλες σανιδες σωτηριας τα βιβλια,κι ας ειναι απο χαρτι.                  

Σε βοηθουν να μη βουλιαξεις στην τρικυμια.

Κι ας ευχηθω,η επομενη φορα που θα προτεινω κατι για διαβασμα να εχει τιτλο οχι "Βιβλια για την καραντινα-3ο μερος" αλλα "Βιβλια για τις διακοπες/την παραλια/το αεροπορικο ταξιδι/το καμπινγκ"-κατι τετοιο,ωραιο και 'λευτερο τελος παντων.